Een rondje van Sipkema
Klinkt interessant nou dat carnaval eindelijk weer los kan, maar ‘Who the hell’ is Sipkema?
Jan was medio tachtiger jaren net zoveel in het nieuws als nu ene meneer P. te Moskou, alleen dan op een veel positievere manier. Hij was toen de voorzitter van de Friesche Elf Steden en gaf eind februari 1985 groen licht voor eindelijk weer een Elfstedentocht.
Eindelijk, want de vorige editie was in 1963, een eeuwigheid geleden dus. En er was iets met die laatste editie; ‘t was best beroerd weer toen en dus ook best lang geleden. Dat biedt ruimte voor hier en daar wat ‘afrondingen’. Siberië was er niets bij! Ja die Friezen hebben kennelijk qua communicatie allemaal les gehad van Bertje van Christe.
Who the hell…
lees het smeuïge verhaal van Fonske Verspaandonk er maar eens op na.
Maar alles bij elkaar creëert dat wel een heeel apart sfeertje; hier staat iets unieks te gebeuren!
In die tijd woonde Toos en ik in Veldhoven en waren we ‘volle bak’ op pad met een blaaskapel met de illustere naam ‘De Bremflaters’. Om een indruk te krijgen van het muzikale niveau van dat clubje is het laatste stuk van de naam veelzeggend. Het was ook carnaval dus, maar ik was gelijk nuchter: deze kans laat ik niet lopen!
Dan gaat het snel, het beige Renaultje 4 wordt gestart en Gust toert naar Leeuwarden.
Vanuit de organisatie werden slaapadressen aangereikt voor de deelnemers, zo kwam ik terecht bij de familie Droogsma aan de Leeuwarderstraat in Leeuwarden; Frieser wordt het niet. Hij is een gepensioneerde man die vroeger de boeren in de omgeving afging voor de melkcontrole en dus wel gewend was om vroeg op te staan, maar…
hij had geen wekker!
Dat is een eeks-momentje; nou is het eindelijk Elfstedentocht, en je bent erbij en nou ga je het waarschijnlijk verslapen omdat je gastheer geen wekker heeft?
Droogsma was misschien wel op leeftijd maar met z’n bioritme was niks mis; om stipt 05:00 uur werd ik zachtjes gewekt. Meteen knalde de adrenaline door m’n lijf, nou gaat het gebeuren!
Op ‘n voorzichtig drafje naar de Friesland hallen; tjee wat een volk. Het stond vol dranghekken en vakken met schaatsers, de herinneringen aan ‘Bosch markt’ kwamen weer bovendrijven alleen stond deze hal niet vol koeien, maar vol schaatsers, waarvan veel met iets van een opgewonden nervositeit. De ‘gezonde spanning’ kon je daar met de riek opscheppen. En ook bij mij kriebelde het behoorlijk.
Dan een laatste stukje naar de Zwette haven en dan kunnen eindelijk de schaatsen onder. Mijn schoenkeuze blijkt achteraf een goeie, slappe gympen, die ik opgevouwen in mijn jaszak kan wringen. Die gaan nog van pas komen, want het begrip klúnen is inmiddels toegevoegd aan het ABN.
De duisternis in…..
Da’s knap lastig, je moet echt goed opletten dat je niet in een scheur komt. Een eind verder zie ik iemand net voor me die een scheur gemist heeft en vol op z’n gezicht gaat, hij glijdt een meter of 10 door, dwars door een plas heen en dus zeiknat. Poeh, ook voor hem is het nog zo’n 200 km.
Plas? denk je misschien als attente lezer, hoe zat het dan met die Siberische herinneringen uit 1963?
Tja, Sipkema was een goeie man, maar hij heeft wel een telfoutje gemaakt, hij was eigenlijk een dag te laat met z’n rondje, want in de nacht van 20 op 21 februari was de vorst er klaar mee en zette de dooi al in. Maar goed ik was dus extra gemotiveerd om goed op te letten.
Even verder als de ogen al gewend zijn aan de duisternis, verschijnt er een hoop licht; op een brugje zijn alle 34 inwoners van het nabijgelegen gehuchtje verzameld en gaan als volleerde carnavallers te keer. Een eerste indruk van het Friese volksfeest dat zich ontvouwt.
Maar daarna weer het uitgestrekte, donkere Friese weidegebied. En als het later voorzichtig wat licht begint te worden, wordt dat beeld ruimer, maar niet wezenlijk anders. De lichte mis laat het wijdse landschap geleidelijk overgaan in de grijze lucht daarboven.
Dan realiseer ik me dat ik inmiddels wel een record te pakken heb; Sneek doemt op, zo’n 22 km gehad dus; zo ver heb ik nog nooit achter elkaar geschaatst. Ja op het Zwartven waren we natuurlijk altijd wel paraat als er ijs was, maar dan werd er (natuurlijk) alleen gehockeyd onder de bezielende leiding van Wim van Cope en Jan Staal.
Maar de benen zijn goed en Gust houdt het recht (toen kon ie dat nog 😁).
Dus de eerste stempel wordt gescoord! En vrijwel direct daarna volgt IJlst, zo da’s nummer twee!
Verder gaat de tocht en het Slotermeer duikt op. Zo, daar is zelfs de Flaes een ‘plaaske’ bij, echt Zwartven ++ dus. Mooi, maar vooral de overgang naar de derde ‘stad’ Sloten is erg fraai. Stad tussen quotes, want qua inwoneraantal is het zoiets als Hulsel, maar dan (sorry lezers uit 5096), toch net iets fraaier!
De tocht verdraait naar het Westen en via Balk en een stukje over Fluessen met vreselijk slecht ijs kom ik aan in Hindeloopen, four down!
Dan verdraait de richting van de tocht opnieuw en gaat het voorlopig Noord-Noordoost tot aan Dokkum toe. Ik moest terugdenken aan het leesboek dat juffrouw Rijken ons ‘een paar weken’ geleden liet lezen over een geromantiseerde versie van de tocht en waarin gesproken werd van een eindeloos lang stuk tegen de striemende Noordoosten wind in. Nou dieë Noordooster was er gelukkig niet, ook helemaal niet gemist.
Nu gaat het snel, ik kom in de ‘Randstad’ van Friesland, elke paar km weer een stad te pakken.
Tegen 12:00 uur schuif ik Bolsward in, mooi, half weg! Maar de ijskwaliteit begint er onder te lijden en steeds vaker en steeds langer moet er geklúnd worden. Zo ook in Bolsward, vervelend steeds, maar hier stond een vriendelijke man die de schaatsers echte Turkse soep aanbood, nou die ging er wel in!
Een eind verderop in Kimswerd moet maar liefst 250 m worden geklúnd. Dat klinkt misschien niet ver, maar dat is wel helemaal van De Schakel naar ‘t Dôrp! Al snel besluit ik om te switchen van schoeisel, lekker voor de voetjes, maar ook veel minder belastend voor met name je schenen. Tja, die Noren zijn nou eenmaal niet ontwikkeld om mee te lopen. Wel lekkker om dan ff terug te kunnen vallen op m’n gympen.
Door richting Harlingen en het gevreesde Van Harinxmakanaal. Gevreesd, want dit kanaal is pas vrij laat afgesloten voor de scheepvaart en dat betekent voor de organisatie een knelpunt voor de ijsdikte, maar voor de schaatsers was het ook niet best. Wij moesten daar over de aangevroren ijsschotsen heen. Ik kan je verzekeren dat m’n enkeltjes daar niet bij stonden te juichen.
Maar gelukkig buigt de route vrij snel af en komen we met een lusje in Franeker aan. Whaauw Franeker, dat was feest daar! Compleet carnaval, met blaaskapel en al. Echt een heel groot (en in dit stadium van de strijd ook wel een welkom) contrast met het eigenlijke beeld van de tocht, eindeloos krassende schaatsen tussen een stil en wijds weidegebied, nou in dat beeld valt Franeker op!
Maar dan weer een contrast; de hel van het Noorden. Het schijnbaar eindeloze traject naar Bartlehiem.
De poten worden zwaar, de euforie van de Zwettehaven is al lang verdwenen. Franeker is inmiddels ver weg en Bartlehiem ook. En ook het ijs wordt er niet beter op, we komen in het Noordelijke akkerbouwgebied van Friesland. Hier heeft de Noordoostenwind de voorbije dagen het droge zand van de akkers opgepakt en op het ijs geflikkerd. Daar gaat het nou niet bepaald beter van glijden en wat ik hier voort nodig had was spiegelglad ijs, en ik weet dat het natuurkundig wat gevoelig ligt, maar een paar procenten bergaf was welkom geweest.
Achteraf is dit wel het traject waar de duursporter wordt gevormd; het is nog ver en het gaat voort lastig, wat doe je dan?
Gewoon blijven schaatsen!
Ergens in dit troosteloze stuk passeert onze Jan mij. Laat ik er maar eerlijk over zijn, dat levert ook niet bepaald een motivatieboost op! Gelukkig had ik het zelf niet in de gaten, want terwijl ik met zo’n 15 km per uur naar Leeuwarden ploeter, blaast hij met zo’n 15 km per minuut naar Moskou, dat mocht toen allemaal nog.
Maar goed, de duursporter krijgt gelijk en daar is dan eindelijk Bartlehiem. Ergens in de buurt van de brug staat Mart Smeets, toen nog een jonge God, z’n longen uit z’n lijf te lullen. Sorry Mart, geen tijd, ik moet naar Dokkum.
Dokkumer Ee op, ja inderdaad, die van de kruiswoordpuzzels; ‘water in Friesland’. Maar ik ben hier al eens geweest. Vanuit de praktijkschool in Oenkerk waren we bij een boer bezig met een praktijkles over grasherkenning toen de Elfstedentocht ter sprake kwam, “ja, die komt hier achter de wei door”. We zijn toen heel dat perceel afgelopen om het heilige water van de Ee te aanschouwen. En nou sta ik er op.
De molen van Dokkum komt in beeld en van daaruit draait niet alleen de tocht, maar ook het gemoed; ‘verdorie, ik ga het halen!’ Nog een 25 km. Om mezelf extra op te peppen besluit ik om m’n geheime wapen in te zetten, de walkman die ik van Jan van Gestel heb mogen lenen. En aan de voorbereiding heeft het niet gelegen; ik heb m’n beste bandje bij.
Terwijl de zon net aanstalte maakt om te bed te gaan zingen de Beatles Here comes the sun en daarna natuurlijk Joe Jackson, Real men. Zo gaat dat met die bandjes, op een gegeven moment worden ze voorspelbaar.
Ha Mart, nee, nog steeds geen tijd, ik moet naar Leeuwarden.
Door Oudkerk heen dat met een hele rits bouwlampen feeëriek is verlicht. Volgende halte, Leeuwarden!
De laatste bocht, ginds zie ik de lampen al, geen zand meer op ‘t ijs, de benen werken weer als vanouds, bijna jammer dat het gedaan is.
Ik kan zo de bus in die ons weer naar de Frieslandhallen brengt. Voor de meeste mensen volgt daar nog een schijnbaar onoplosbare puzzel: zoek je schoenen in een hoop van van circa 30.000 exemplaren, liefst allebei.
Nou weet ik het zeker, best handig zo’n gympen.
Zo zijn we weer waar we begonnen zijn, het rondje van Sipkema is afgerond.
Nine moet gaan slapen en jullie?
Jullie hebben gewoon geluk gehad, dat jullie mee mochten lezen, want dit is eigenlijk gewoon een opa - kleinkind verhaal.
Maar misschien kunnen jullie nog net een stuk carnaval meepikken! Dat kan niet kapot mee ne prins in the White House.
Zettum op hoogheden!
Meer berichten van Efkes buurten mee...
Rick van den Borne en Eric Smolders, respectievelijk aanvoerder (en topscorer) en elftalleider van het kampioensteam HMVV 1. De wedstrijd van de waarheid is gespeeld, én gew...
Frans, op zaterdag 19 februari wordt om 19:47 uur op NPO 2 de derde aflevering uitgezonden van Jekels Jacht. Daar heb jij aan meegewerkt. Wat is dat eigenlijk voor een prog...
Veel mensen puzzelen graag. De ene is lekker een half uurtje zoet met een sudoku. De andere een hele voormiddag met een uitdagend cryptogram. En weer een andere is dagen bezig...
Meer berichten
Beste leden, Hieronder treft u alle activiteiten aan die de komende maand december georganiseerd worden door onze vereniging. 1 december Fietsen: verzamelen op het Myrthap...
Stars on Stage zit erop, en wat was het een feestje om dit te mogen doen. We kijken terug op twee avonden vol muziek en plezier. Wat zijn we ongelofelijk trots op onze eigen Mu...
Samen tegen Eenzaamheid Kandidaat gemeenteraadslid Calvin Bax heeft een nieuwe online praatgroep geopend voor alle inwoners van Reusel-De Mierden via Discord . Deze plek ...