Het koningsschild van je opa


Iemand die koning schiet wordt geacht aan het gilde een zilveren schild te schenken. Wij kennen een traditie met drie verschillende soorten uitbeeldingen op zo'n koningsschild:

  • het beroep van de koning, 
  • zijn huis, of
  • een algemeen gildentafereel.

Beroep is de laatste tijd een ruim gehanteerd begrip. Er zijn ook koningen die er hun hobby bij betrekken.

Schilden van je voorouders

Hieronder tonen we een groot aantal koningsschildjes. Niet allemaal. Het gaat ons hier om de persoonlijke binding van jou met één of enkele van die koningen. Niet afgebeeld zijn daarom de schilden van koningen waarvan de identiteit niet helemaal duidelijk is (Over wélke Cornelius Willems praten we? Er wonen er hier op dat moment drie.) En ook niet van de koningen die kinderloos zijn gebleven, en waarvan je dus niet af kunt stammen.

1743, Peter Huijbrechts

Iemand die zolang geleden geleefd heeft, is een voorvader van het halve dorp. Ook van jou? Hij is boer en imker.

1787, Hendrik Verbaendert

Hendrik is de eerste die ook de naam van zijn vrouw vermeldt (zijn derde overigens, hij is al tweemaal weduwnaar). Daarmee legt hij wél zijn identiteit onmiskenbaar vast, anders hadden we het ook weer niet zeker geweten.
Acht van Hendriks tien kinderen zijn volwassen geworden. Ook hij zou zomaar eens ergens in een vrouwelijke lijn van je voorgeslacht kunnen zitten.
Dit schildje is het meest eenvoudige dat we hebben. Niet door een echte zilversmid gemaakt, geen versiering of uitbeelding, en een niet goed geplande gravure van de namen.
Wél meer dan 230 jaar oud. En dus toch een trots bezit. En een bewijs dat ook oudere mensen (Hendrik is dan al nagenoeg 69 jaar) die niet veel te makken hebben, koning kunnen worden.

1805, Jan van den Borne

Jan is dan nog een jonge boer, 27 jaar oud, pas getrouwd en net voor de eerste keer vader. Hij kan zijn centen op dat moment ongetwijfeld beter gebruiken dan aan een groot en uitbundig koningsschild. Vandaar ook hier de wat bescheiden uitvoering. Het is ook niet door een echte zilversmid gemaakt.
Heb je van Emmisse-bloed in je aderen? Dan praten we over jouw voorvader. Datzelfde geldt voor de van Nette-tak van de Hermansen. (Voor die van Gerritje van Miekes is hij dus van weerskanten een voorvader.) Ook de Voermannen stammen, via een vrouwelijke lijn, van hem af.

1853, Stinus Adams

Heb je nog ergens Adamsen-aard in je voorgeslacht zitten? Dan is hij jouw voorvader. En dat geldt ook voor de van Djuskes-tak van de Hermansen.

1881, Sjef van Gisbergen

Sjef is de grootvader van Broederkes, van iedereen die van Simonne heet en van Broeder van Hoof.

1894, Willeke Meulenbroeks

Willeke is de voorvader van bijna alle Hooge Mierdse Meulenbroeks-takken: van't Klaon Willeke, van Geukes, Biekörf. Maar ook met Abrahams-bloed stam je van hem af.
Dit is een van de fraaist gegraveerde oudere schildjes, met veel detail. Achter de ploegende boer staat op de horizon een molen, ongetwijfeld een verwijzing naar zijn achternaam.

1909, Willeke Antonius

Hij is de vader van Jaoneke Antonius. Ook de kinderen van Bert en Jo van Dommelen stammen van hem af.
Willeke laat een gildentafereel uitbeelden, een schutsboom met een koningsvogel erop.

1920, Jos de Crom

De grootvader van de kinderen van Louis en Anneke Swaanen.
Jos, Sjef, Grard, Nard, of gewoon de Crom (hij luistert overal naar) is metselaar, eentje die van degelijk werk houdt. Wat hij maakt is bedoeld voor de eeuwigheid.

1947, Herman Valckx

De stamvader van alles wat aan de familie Valckx raakt. Op de afbeelding de inmiddels gesloopte boerderij van Valckx en later Staal.

1957, Coop van Gestel, Coop Vet

Coop is veekoopman. Handel drijven met de boeren is letterlijk handjeklap.
Het opschrift is heel ondiep ingegraveerd. Na zestig jaar zilver poetsen zijn de letters al bijna verdwenen. Dit schildje is dus dringend aan restauratie toe.

1960 en 1963, Sus van den Borne, Sus Voerman

De boerderij aan de Smidsstraat, waar de laatste tijd Frans Mallens gewoond heeft.

1966, Bert Merkx

Deze boerderij aan de Hoogstraat, tegenover de Luther, is intussen in twee woningen gesplitst.

1969, Harrie Smolders

De boerderij aan het Myrthaplein, 't Zonneke.

1972, Sjef van Gisbergen, Sjef van Fonse

In dit huis aan de Gagel woont nu de kleinzoon van Sjef, en in de nieuwbouw ernaast zijn ouders Jan en Corry.

1975, Jan van den Borne, Jan Borre

Den Emmerik, de ruilverkavelingsboerderij aan de Luther. Jan is een zoon van Kiske van Emmis. Vandaar de naam.

1978, 1981, 1984, Kees Luyten

De boerderij van Luyten aan de Haarweg.

In plaats van een tweede schildje laat Kees een nieuwe koningsvogel maken.

Het schildje van zijn derde koningschap. Kees kiest ervoor om weer gewoon voor de derde keer koning te worden, in plaats van keizer.

1987, Frans van Gils

Zijn schild heeft voor het eerst een zogenaamde applique, een tweede laag: de geldwisselaar, als symbool voor zijn beroep, bankier.

1993, Wal Antonius

Ook Wal kiest voor een schildje met appliques, meerdere zelfs. Bovenin zitten de sterrenbeelden van Wal en Ans.

1999, Jo jansen

Jo is de eerste die niet alleen zijn vak (timmerman) uitbeeldt maar ook zijn hobby (de jacht). De konijnen symboliseren zijn gezin, met onder drie grotere kinderen en nog twee kleintjes.

2002, Jan van Gisbergen (van Jan van Cuppe)

Onderin zijn speelgoed, een Boeing 747-400 Jumbo Jet, en op de achtergrond zijn rayon.

2005, Jo Jansen

Jo schiet voor de tweedekker koning. Hij kiest nu voor de afbeelding van een koningsvogel.

2008, Jan van Gisbergen

Weer een gildentafereel. Jan is vaandrig, hij draagt het moedervaandel. Hier legt hij de eed van trouw af. Dat doe je bij het gilde niet met woorden, maar door driemaal rechtsom en driemaal linksom met dat moedervaandel te zwaaien boven het hoofd van de pastoor (of burgemeester). Die wordt tijdens deze ceremonie geflankeerd door de hoofdman en de koning.

2011, Gust Hermans

Gust werkt bij een haardenfabrikant. De bouwtekeningen van deze kachel heeft hij gemaakt.

2014, Mien Jansen

Mien is de eerste vrouwelijke koning (dat is ook haar officiële titel, niet 'koningin'). Zij beeldt met haar schild, dat uit meerdere lagen zilver bestaat, haar grote hobby uit: haar bloementuin. De letters zijn de beginletters van de namen van haar kinderen: Sjef, Roy, Eric, Josien en Corien.

2017, Toon Huijbregts

Ook Toon is al voor de tweede keer koning, maar de vorige keer was nog bij St. Brigida Netersel, waar hij toen nog woonde. Toon en Els poseren als koningspaar voor hun huis aan de St. Cornelisstraat.

2021, Bernard Joosten